HISTORIE V.G. DE KWAS
Auteur: Gerard Driesen (archivaris)
Al vruug in 't bestaon van Misdienaersclub Stella Duce woort de ierste aanzet gedaon tot 't viere van de Vastelaovend. Al in 't jaor 1950, ‘n jaor nao de oprichting van de vereiniging, woorte de leeje opgerope um op Vastelaovesmaondaag verkleid naor ’t Patronaat (’t huidige Tref) te kómme. D'r woorte prieze beschikbaar gesteld veur de leuks verkleide kinder en d'r woorte -ouk in de jaore daonao- speurtochte georganiseerd en diverse films vertoeënd. Me zoel kinne zegge, det toen al de ierste aanzet gegaeve woort veur de waalbekinde moeëdeshow op maondaagmorge van Vastelaovesgezelschap De Kwas, ofschoeën deze morge toendertied exclusief veur de misdienaers en aanhang waas.
In 1955 waas ‘ne oom van Paul Naus ónder de naam Zjaen I Prins beej Jocus. Aan um woort gevraog um op maondaagmorge ’t Vastelaovesgebeure beej Stella Duce met ein bezeuk te wille veriere. Dit verzeuk woort zier op pries gesteld, ouk al umdet ‘t nog noeëts ierder waas veurgekómme det 'ne Prins van Jocus zich boete ‘t centrum van Venlo aan de jeug kós prissentere.
Beej ‘t welkómswäördje in 1955 is euveriges -volges zier betrouwbare brón- veur 't iers in de geschiedenis de naam "Venlo-Zuid" gevalle.
In ‘t seizoen 1959/1960 woort steeds mier de behoefte geveuld aan ‘ne breiere opzet veur ’t viere van Vastelaovend in de eige buurt en aan ’t oetrope van ‘ne eige Prins. Det gebeurde ouk en ónder de paraplu van de gezamelikke vereiniginge van Zuid kwaam d’r ein zitting, waorop as trio woort oetgerope prins Joep Jongen, gesecondeerd door zien twieë adjudante Jan Christis en Huub Bisschops. Alle dreej lid van Stella Duce. ’t Trio heel ouk receptie, op vastelaoveszóndaag in de baovezaal van ’t Patronaat. Vandaag d'n daag is de Prinsereceptie van De Kwas op de vriedaag veur de Vastelaovend ein waalbekind gebeure in gans Venlo en veur vuuel Vastelaovesvereiniginge en dito-vierders ‘t begin van de "Vastelaoveszesdaagse".
De nieje traditie leek aevel gen lank laeve beschaore. In 1960 had ‘ne keplaon meigeloupe in ‘ne Vastelaovesoptoch. En de bisschop verbooj kerkelikke persoeëne ’t deilneme aan de Vastelaovend. Pestoeër Seelen verbooj daorop de misdienaers ’t viere van de Vastelaovend en ouk ’t Patronaat (ein gebouw van de kerk) waas nimmer beschikbaar.
Kort daorop bleek det de bisschop 't toch neet zoeë streng bedoeld te hebbe en in 1962 woort door Stella Duce, de Gidsegroep en de Verkenners de draod weer opgepak. In 1963 waas ’t aevel hiel erg kald. Det kóste de kachels van ’t Patronaat neet aan. Gelökkig kós me veur de zitting terech beej Huize Lataste van de zusters van Bethanië aan de Kaldenkerkerwaeg. Ouk ’t trio van 1964 kwaam nog op Lataste oet.
Daornao waas alles weer in 't eige Patronaat en volgde de Prinse mekaar regelmaotig jaor nao jaor op. Ouk woort de prissentatie steeds officiëler, in 1965 leidde de ierste vors de zitting.
Dit alles gebeurde vanaaf 1967 ónder de bezielende leiding van de inmiddels in ‘t laeve gerope "Carnavalscommissie Stella Duce" -ouk waal kort C.C. geneump- welke zich met vuuel verve inzoot um veurnamelik de zittinge tot ein uniek gebeure te make. Artieste woorte van heinde en vaer aangetrokke, maar d’r waas ouk inbring van eige minse, o.a. beej ‘t oetrope en aaftraeje van de Prinse. Det gebeurde binne ein verhäölke passend binne ‘t motto. Zittinge ware euveriges toegankelik veur 16 jaor en alder. De jeug kwaam veural op de vriedaagmiddaag, de maondaagmorge én vanaaf 1965 op de zóndaag- en maondaagaovend en efkes later ouk de dinsdaagaovend aan eur trekke. En wat waas ‘t op die aovende drök!
De naam “De Kwas” waas inmiddels ouk opgedaoke: in 1963 woort ’t clubblaad van Stella Duce in ein vastelaoveseditie oetgegaeve, dae De Kwas woort geneump. De veurkant woort opgesierd door ein Kwastemenke met ‘ne wiewaterskwas in de hand. Daormei woort de link gelag tösse ’t gek doon en Stella Duce as misdienaersvereiniging. In 1971 woort de Kwastekrant veur t iers ech gedrök en veur niks hoes aan hoes in Venlo-Zuid verspreid. In die ierste jaore in de vorm van ‘ne krant, vervolges as steeds kleurrièker bukske en sinds 2014 weer truuk as ‘ne krant, maar waal in full-colour.
In 1973 kwaam d’r ‘ne nieje structuur: ein zelfstandig opererend Vastelaovesgezelschap De Kwas, as samewerkingsverband tösse Stichting Ut Tref en Stella Duce. En vanaaf 1975 kinse ouk pas ech spraeke van ’t bestaon van ‘ne Raod van 11, gestaoke in ein zwart pak met ein muts op. Al zalse beej De Kwas de Raod noeëts beej ein zitting op de bühne zeen zitte. Ouk in dae tied mót d’r van alles gedaon waere.
In 1979 woorte de statute met de regels veur de inmiddels gehiel zelfstandige vereiniging “Vastelaovesgezelschap De Kwas” notarieel vasgelag.
Vanaaf 1970 beschikde De Kwas ouk euver ein eige "Dansgarde", veurtgekómme oet ’t majorettepeloton en de balletgroep van Stella Duce. In de tachtiger jaore, op ‘t hoeëgtepunt van eur bestaon, ware d'r prachtige danse te zeen. En die pasde ouk nog binne ’t thema van ’t oetkómme. Meide dankzij eur instructrices, greujde de garde oet tot ein dansgarde met ein zier hoeëg niveau, zoeëdet zeej ouk beej andere Vastelaovesvereiniginge op de bühne kwame te staon. In de negentiger jaore heel det jaomer genóg op. Iers stopde de groeëte garde en neet vuuel later de jeuggroep. Gelökkig kinne we sinds 2014 weer genete van danse van de eige mini- en dansgarde.
Ein ander fenomeen was de eige Blaoskepel, veurtgekómme oet de Drum- en Brassband Stella Duce. Vanaaf 1978 as zelfstandige club speulend ónder de naam Fermate tot 1989. Vanaaf 2002 hadde we weer ein eige Kwastekepel, gevormp oet leje van Meziekvereiniging Valuas. In de jaore daortösse begeleidde Joekskepel Hoeëge Noeë(t)d ós zittinge.
Zoeëas al ierder gezag, wuurt d'r veur de Vastelaovend idder jaor ein ander motto gekaoze. De technische kemissie mak naor dit motto de bühne- en zaalversieringe. Zeej hebbe heejveur de beschikking euver eine zelf ingerichte hobbykelder, ónder ós residentie "Ut Tref".
Met name in ’t verleje waas de cómbinatie van beej elkaar passende versieringe, ’t verhäölke beej oetkómme en aaftraeje én de dans van de garde ein van de opvallendste kwaliteite van De Kwas.
Ein aspek det beej De Kwas nog aan Stella Duce duit dinke, is de jaorliks truukkierende Vastelaovesmis op ein van de zaoterdage veur Vastelaovend. Óntstaon tiedes ‘t Prinselik regime van Martin I in 1971, greujde dit kerkelik gebeure in de loup der jaore oet tot ein manifestatie waoraan de vastelaovesgezelschappe, welke zich met Venlo-Zuid verbónde veule, eur meiwerking gaeve. En as aafsloeting haolt De Kwas op aswoensdaag neteurlik ’t Assekruutske.
Neet allein met de zustervereiniging oet Zuid, Boète de Paort, ónderhelt De Kwas gooj betrekkinge (al waas det beej ’t óntstaon van Boète de Paort waal anders). Ouk met stadsvereiniging Jocus en de andere buurtvereiniginge zien gooj cóntacte, ouk al boetse de belange van Jocus en de buurtvereiniginge heej en daor waal ens. Leuk detail: Twieë ald-Prinse van De Kwas woorte nao precies 2 x 11 jaor Prins beej Jocus, te weite: Dé I (Smets) in 1989 (ouk al adjudant in 1984) en Wim II (Roeffen) in 1995 en in 2003 waas ózze ald-Prins Peter II (Michels) adjudant beej ‘t Jocus-dreejspan.
Aandach veur de meidemins zit vanzelfspraekend in ’t Vastelaovesgebeure ingebakke. Det gebeurt dök ouk binne ’t raamwerk van de Vastelaovend, zoeëas de inzet beej ’t Kerrebal, de Vastelaovesmiddag van Scouting Hertog Reinoud, en beej de Vastelaovend van de bewoeëners van beveurbeeld Sinselhaof. Maar beveurbeeld ouk door beej te drage in de organisatie van ein benefietveurstelling, die in 1994 met de andere vereiniginge van Zuid gehalde woort, veur de minse die getroffe ware door de euverstruiming van de Maas.
Financieel bedruup ’t gezelschap zich gans oet eige middele, die veur ein groeët deil door zelfwerkzaamheid beej diverse gelaegenhede vergaard waere. Zoeë waere o.a. vloeëjemerte georganiseerd, wuurt ald pepeer opgehaold, waere buffetdeenste verrich waor maar meugelik en wuurt d'r gekiend. De leje betale cóntributie én drage beej in de koste van eure eige smoking door jaorliks ein bepaold bedraag aan kleiergeld te betale. En twieë kier in de geschiedenis waas d’r ein wielerdreej/zesdaagse.
Tieje verandere en De Kwas mót daor in mei. Zoeë verdwene de kinderbals op de Vastelaovesaovende van de agenda vanwaege truukloupende belangstelling en waas op Vastelaovesmaondaag 2010 de letste moeëdeshow, ouk vanwaege truukloupende belangstelling. Maar dét waas zeker ouk te wiete aan ‘t steeds vaerder vervruge van d’n optoch.
D’n tied det Les Clochards ein vol Tref op de Vastelaovesaovende oet zien daak lete gaon, leet inmiddels al mier as 30 jaor truuk. Noow is Ut Tref op de Vastelaovesdaag zelf geslaote. Minse trekke mier naor de stad.
’t Traditionele aafscheid op de dinsdagaovend wuurt dan ouk vanaaf 2012 gehalde in de stadsresidentie Café De Blauw Trap.
Maar nog steeds haet De Kwas aandach veur de jeug, neet allein door bezeuke te bringe aan de vastelaovesactiviteite van de schoeële, maar sinds 2003 woort d’r ouk gewerk aan nieje jeugactiviteite en det resulteerde vanaaf 2004 in ‘ne jeugraod en ’t oetrope van ein jeugtrio op ‘ne eige jeugmiddaag. Neteurlik helt det trio ouk zien eige receptie, geit mei met de jeugoptoch op zóndaag en bezuk de Vastelaovesactiviteite op schoeële en de recepties van andere jeugtrio’s. De mutse waere aafgezatte op de zóndaagaovend, aevenens in de stadsresidentie.
De zittinge beej ‘t oetkómme en aaftraeje van ’t Prinselik trio zien vervange door ’t Pallesaotebal (2008), ’t Galderbal (2012) en De Letste X (2016). De bejäördezitting op de woensdaag veur Vastelaovend is inmiddels ein volwaerdige zitting gewaore, die zier in de smaak velt.
De nieje Vastelaoveskrant wuurt sinds 1990 idder jaor met ’t nuuedige ceremonieel geprissenteerd. Met name binne de krink van Vastelaovesminse en -organisaties of Venlo-Zuidse vereiniginge wuurt gezóch naor ‘ne persoeën of organisatie um dae ierste krant in óntvangs te meuge neme. Vervolges zörge de leje d’r veur det idder hoeshalde in Zuid zó’ne krant gratis in de bus krieg.
Beej gelaegenheid van ‘t 33-jäörig jubileum in 1992 trok ‘ne ganse groep as Kwasteman verkleide vastelaovesgekke mei in de Venlose optoch. In 2003 woort det herhaold – noow as Kwastestam- beej gelaegenheid van 44 jaor De Kwas. Verkleid as alde Egyptenaere waas De Kwas ouk aanwezig in de optoch van 2005 en vanaaf 2007 is ’t meitrekke met de optoch ein niej traditie gewaore.
De vieringe van de diverse vereinigingsjubilea gebeurt in stiel, met feesaovende, receptie en reünie, maar beveurbeeld ouk met de verkoup van ein beeldje van ‘ne Kwasteman in 1981 en met ein cóncert van de Bläck Fööss oet Kölle en ein dreejdaags kamp in Hunsel (1992). In 2003 woort in samewerking met de LVKA ein veurrónde georganiseerd van de Limburgse Buuttekampioenschappe. De viering van ‘t 55-jäörig bestaon waas hielemaol apart. Gen Prinselik trio in 2014, maar ein broedspaar, gevórmp door Evert Schnock en Loes Peters. Gans 2013-2014 stónd in ’t teike van de Boerebroèlof met as hoeëgtepunt de trouwerie op ’t Venlose stadhoes.
Eige feesjes bouwe is De Kwas waal toevertrouwd. De zoeëgenaamde BFG-daag is idder jaor ein gezellig gebeure en ouk op de ‘after party’ nao de diverse recepties kin ’t erg gezellig zien. En op ’t Bellebal op zaoterdaagaovend, op aswoensdaag en halfvaste is ’t in kleine krink, (massa’s minse zuusse dan ouk neet mier), volop genete.
Ouk vaerder weg kan ’t te doon zien: In 1997 waas De Kwas in Praag en det beveel good, want dreej jaor later zote ze in Berlien.
Zegge óg de aafkortinge APK, SAA en DNN waat? Dan ziet ge waarschienlik ‘ne kier Prins of adjudant gewaes of meschiens juus net neet. Want de APK is neteurlik de Ald Prinse Klup, al jaore lank actief. Van wat recentere datum is de SAA, de Sociëteit Ald Adjudante en DNN is ’t Dispuut Net Neet. Die hure dus duutelik nog neet beej die andere twieë clubs, maar zoele det meschiens waal gaer wille!